Аскорбинска киселина (Витамин C)

Аскорбинската киселина е водорастворлив витамин неопходен за нормалните физиолошки функции. Има клучна улога во синтезата на колаген, метаболизмот на аминокиселини, апсорпцијата на железо и покажува антиоксидантни својства.

Индикации за употреба:

• Превенција и третман на недостаток на витамин C (скорбут)
• Хеморагична дијатеза, капиларотоксикоза, и крварења од различно потекло (назално, постекстракционо, белодробно, маточно, радијациски предизвикано), како дел од комбинирана терапија
• Зголемена физиолошка потреба за витамин C при раст, бременост, лактација или во услови на физички и ментален стрес
• Фаза на опоравување по инфективни заболувања или интоксикација
• Заболувања на црниот дроб (хроничен хепатитис, цироза), како дел од комплексна терапија
• Хронична адренална инсуфициенција (Адисонова болест) и адренални кризи
• Хипоациден гастритис, пептичен улкус на желудникот и дуоденумот, состојби по гастрична ресекција, ентеритис и колитис
• Рани и улкуси со бавно заздравување, како и фрактури на коски

Несакани реакции:

Невролошки: Главоболка, замор
Кардиоваскуларни: Зголемен крвен притисок, миокардиодистрофија
Ендокрини и метаболни: Нарушена функција на панкреасот (хипергликемија, глукозурија), тромбоцитоза, анемија, неутрофилија, хипокалемија, хиперпротромбинемија, тромбоза, намалена капиларна пропустливост, нарушена трофика на ткивата
Алергиски реакции: Осип, анафилактичен шок
Ренални и уролошки: Нарушена бубрежна функција (гломерулопатија), уролитијаза, формирање на оксалатни камења
При продолжена употреба на високи дози: Задржување на натриум и течности, микроангиопатии, нарушувања во метаболизмот на цинк и бакар со неуротоксични ефекти (зголемена ексцитабилност на ЦНС, нарушувања на сонот)

Контраиндикации:

• Преосетливост на составните компоненти
• Хиперкоагулабилност
• Склониост кон тромбоза или тромбофлебитис
• Дијабетес мелитус, хипероксалурија, нефролитијаза
• Хемохроматоза, таласемија
• Недостаток на глукоза-6-фосфат дехидрогеназа

Посебни упатства:

• За време на бременост и лактација, аскорбинската киселина треба да се користи само доколку потенцијалната корист за мајката го надминува можниот ризик за плодот или новороденчето
• Препорачаниот минимален дневен внес во вториот и третиот триместар од бременоста изнесува 60 mg
• Високите дози на аскорбинска киселина кај бремените жени можат да предизвикаат „синдром на повлекување“ кај новороденчето
• Препорачаниот минимален дневен внес за време на лактација изнесува 80 mg
• Урамнотежена исхрана на мајката со доволен внес на аскорбинска киселина е доволна за да се спречи недостаток кај доенчето
• Високите мајчински дози на витамин C теоретски можат да претставуваат ризик за доенчето, па затоа доилките не треба да го надминуваат препорачаниот дневен внес

Забелешка:

Пред започнување на терапијата со аскорбинска киселина, потребна е консултација со здравствен работник за одредување на соодветната доза и проценка на можните ризици.